Xuất khẩu lao động trong bối cảnh đại dịch Covid-19

|

Xuất khẩu lao động trong bối cảnh đại dịch Covid-19

Dịch Covid-19 đã có những ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường xuất khẩu lao đ???ng của nước ta. Năm 2020, số lao đ???ng đi làm việc ở nước ngoài không đạt kế hoạch, chỉ tiêu đã đề ra. Bước sang năm 2021, trước những diễn biến phức tạp của tình hình dịch Covid-19, Bộ Lao đ???ng - Thương binh và Xã hội đã buộc phải điều chỉnh giãn chỉ tiêu đưa người ra nước ngoài làm việc.
 
Thị trường xuất khẩu lao đ???ng - Khó khăn từ cung đến cầu

Có thể thấy, trước những diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, hoạt động dịch vụ đưa người lao đ???ng Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài trong thời gian qua đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thị trường xuất khẩu lao đ???ng gặp khó khăn cả ở nguồn cung và cầu. Người lao đ???ng, các đơn vị tuyển dụng, doanh nghiệp dịch vụ đưa người đi xuất khẩu lao đ???ng,... đã gặp không ít khó khăn. Theo báo cáo của Cục Quản lý lao đ???ng ngoài nước (Bộ Lao đ???ng Thương binh và Xã hội), tổng số lao đ???ng Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trong năm 2020 là 78,6 nghìn lao đ???ng, đạt 60,5% kế hoạch được giao (130 nghìn lao đ???ng), bằng 112,3% kế hoạch đã điều chỉnh của năm (70 nghìn lao đ???ng) do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Trong đó, số lao đ???ng xuất cảnh tại một số thị trường chính, bao gồm: Nhật Bản: 38,8 nghìn lao đ???ng (15,9 nghìn nữ); Đài Loan: 34,5 nghìn lao đ???ng (12,4 nghìn lao đ???ng nữ); Hàn Quốc: 1,3 nghìn lao đ???ng; Rumani: 924 lao đ???ng; Trung Quốc: 596 lao đ???ng nam; Singapore: 537 lao đ???ng…

Đầu năm 2021, dịch bệnh Covid-19 vẫn đang ảnh hưởng tiêu cực đến việc xuất khẩu lao đ???ng. Theo đó, tính chung 4 tháng đầu năm 2021, tổng số lao đ???ng Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài là 34,9 nghìn lao đ???ng (trong đó có 13,5 nghìn lao đ???ng nữ), đạt 38,79% kế hoạch năm 2021. Trong đó chủ yếu vẫn ở hai thị trường trọng điểm là Nhật Bản với 18,3 nghìn lao đ???ng (8,1 nghìn lao đ???ng nữ) và Đài Loan với 15,0 nghìn lao đ???ng (5,2 nghìn lao đ???ng nữ). Một số thị trường khác: Trung Quốc có 415; Hàn Quốc có 289 lao đ???ng nam; Hungary có 204; Rumania có 202; Singapore có 129 lao đ???ng nam; UAE có 43 lao đ???ng…

Thực tế cho thấy, khi dịch Covid-19 bùng phát, các chính sách phòng dịch cấp thiết của nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước đã hạn chế việc di chuyển của người lao đ???ng đi/đến học tập, tham gia phỏng vấn để xuất khẩu lao đ???ng. Cùng với đó, các hoạt động như: Tư vấn, tuyển chọn lao đ???ng, cung ứng, liên kết đào tạo ngoại ngữ, giáo dục định hướng cho lao đ???ng xuất khẩu… hầu như phải tạm hoãn, hủy. Điều đó đã khiến cho việc tiếp cận thông tin chương trình và các đơn hàng tuyển dụng từ phía các đối tác nước ngoài bị hạn chế đáng kể.

 


Ảnh minh họa

 
Bên cạnh đó, những khó khăn đến từ các đối tác tiếp nhận lao đ???ng xuất khẩu của Việt Nam cũng đã làm giảm đáng kể số lượng lao đ???ng đến và làm việc theo hợp đồng lao đ???ng đã được ký kết giữa các đơn vị. Chính phủ tại các thị trường tiếp nhận lao đ???ng lớn như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan đã ban hành chính sách cấm hoặc hạn chế nhập cảnh, việc tạm dừng các chuyến bay quốc tế giữa Việt Nam và một số quốc gia tiếp nhận lao đ???ng đã khiến cho nhiều lao đ???ng Việt Nam mặc dù đã trúng tuyển, làm hồ sơ, song không thể xuất cảnh… Những nguyên nhân trên đã dẫn đến tình trạng các công ty phái cử vẫn có đơn hàng tuyển dụng tốt từ các đối tác nước ngoài, nhưng lại không thể triển khai việc cung ứng lao đ???ng.

Dịch Covid-19 cũng đã khiến cho hoạt động kinh tế - xã hội ở các quốc gia tiếp nhận lao đ???ng bị xáo trộn, điều này đã ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng lao đ???ng của Việt Nam. Nhiều công trình, hoạt động, sự kiện… dự kiến diễn ra với nhu cầu sử dụng lao đ???ng lớn song do dịch Covid-19 đã phải tạm hoãn, hủy. Đặc biệt, theo số liệu thống kê, tại thời điểm đầu tháng 01/2021, vẫn còn hơn 26 nghìn lao đ???ng Việt Nam hết hạn hợp đồng song chưa thể về nước do tình hình dịch Covid-19. Để giải quyết vấn đề này, các nước tiếp nhận đã ban hành các chính sách tạm thời về việc tái sử dụng số lao đ???ng hết hạn hợp đồng lao đ???ng (gia hạn hợp đồng, chuyển đổi tư cách lao đ???ng). Do vậy, các công ty tiếp nhận không có thêm nhu cầu tuyển mới. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc giảm nhu c???u tiếp nhận lao đ???ng mới.

Ngoài ra, do dịch bệnh nguồn cung lao đ???ng xuất khẩu của Việt Nam cũng bị ảnh hưởng, theo đó nhiều người đang trong độ tuổi lao đ???ng ở Việt Nam đang có nhu cầu tìm hiểu đi làm việc tại nước ngoài song cũng đã có thái độ e ngại so với trước thời điểm dịch bùng phát khi đăng ký, nộp hồ sơ tham gia các chương trình… điều này khiến cho nguồn cung lao đ???ng xuất khẩu cũng giảm đi đáng kể… Thị trường xuất khẩu lao đ???ng của Việt Nam thời gian qua vì thế đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng cả phía cung và cầu.

Từng bước phục hồi hoạt động xuất khẩu lao đ???ng

Theo dự báo đến cuối năm 2021, dịch Covid-19 vẫn sẽ tiếp tục có những tác động tiêu cực tới hoạt động xuất khẩu lao đ???ng. Mặc dù hiện đã có một số dấu hiệu tích cực khi một số quốc gia và vùng lãnh thổ tiếp nhận lao đ???ng Việt Nam cơ bản đã khống chế được sự lây lan của dịch bệnh Covid-19, từng bước nới lỏng các biện pháp cách ly, giãn cách xã hội để khởi động lại và tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế, trong đó có việc tiếp nhận trở lại lao đ???ng nước ngoài vào làm việc. Tuy nhiên, những hoạt động này chưa thực sự rõ ràng và bền vững. Do đó, để từng bước phục hồi lại hoạt động dịch vụ đưa người lao đ???ng đi làm việc ở nước ngoài phù hợp với tình hình và trạng thái bình thường mới, Việt Nam cần thận trọng trong việc đưa người lao đ???ng ra nước ngoài làm việc trước những diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, đồng thời  có sự chủ động và chuẩn bị đầy đủ điều kiện, năng lực để đón nhận những cơ hội khi dịch Covid-19 được kiểm soát và các nhu cầu sử dụng lao đ???ng Việt Nam tại các nước tăng trở lại.

Các chuyên gia cho rằng việc thích ứng và linh hoạt trong tình hình mới sẽ là điều kiện tiên quyết để các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu lao đ???ng vượt qua giai đoạn khó khăn này, nhất là trong việc tuyển dụng và đào tạo lao đ???ng. Do đó, dù trong bối cảnh dịch bệnh có ảnh hưởng thì các doanh nghiệp cũng cần trang bị đủ kiến thức cho người lao đ???ng trước khi xuất cảnh. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần chủ động trao đ???i với đối tác về quy định của các nước sở tại để người lao đ???ng được nhập cảnh hợp pháp, an toàn.

Trước những diễn biến của dịch bệnh, để đảm bảo an toàn và duy trì tốt hoạt động xuất khẩu lao đ???ng, mới đây Bộ Lao đ???ng, Thương binh và Xã hội đã yêu cầu các đơn vị, doanh nghiệp xuất khẩu lao đ???ng cần triển khai đầy đủ các biện pháp đảm bảo an toàn, phòng chống dịch Covid-19. Theo đó, đối với thị trường tiếp nhận lao đ???ng không có chính sách hạn chế về việc xuất - nhập cảnh, tiếp nhận lao đ???ng nước ngoài, các doanh nghiệp cần chủ động trao đ???i với đối tác nước ngoài trên cở sở chính sách, quy định của nước sở tại để bảo đảm người lao đ???ng nhập cảnh hợp pháp, an toàn, bảo đảm tối đa quyền lợi của người lao đ???ng trong trường hợp phải thực hiện cách ly sau khi nhập cảnh. Bảo đảm việc khám, chữa bệnh, chăm sóc y tế cho người lao đ???ng trong trường hợp nghi hoặc bị nhiễm dịch bệnh.

Doanh nghiệp cần thông tin đầy đủ, rõ ràng tới người lao đ???ng các chính sách người lao đ???ng được hưởng, trách nhiệm người lao đ???ng phải thực hiện liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Đồng thời, quán triệt người lao đ???ng chủ động các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về y tế của cơ quan chức năng Việt Nam và nước, vùng lãnh thổ tiếp nhận.

Ngoài ra, doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ các chế độ tiền lương, sinh hoạt của người lao đ???ng theo hợp đồng đã ký và quy định sở tại trong trường hợp phải khám, chữa bệnh; giãn, giảm giờ làm, nghỉ việc do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Đối với các đơn vị khi tổ chức hoạt động tư vấn, tuyển chọn và đào tạo người lao đ???ng cần phải thực hiện nghiêm những biện pháp phòng, chống dịch theo yêu cầu của Bộ Y tế và chính quyền sở tại. Thực hiện yêu cầu 5K, trong đó có việc đeo khẩu trang bắt buộc tại nơi công cộng, tại các sự kiện tập trung đông người, trên các phương tiện giao thông công cộng; duy trì khoảng cách an toàn theo quy định; khuyến khích tổ chức tuyển chọn, đào tạo thông qua hình thức trực tuyến. Đối với các hoạt động khi tổ chức cho người lao đ???ng xuất cảnh, doanh nghiệp phải tuân thủ tuyệt đối các quy định, quy chế về phòng, chống dịch; quán triệt người lao đ???ng chủ động các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh, tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về y tế của cơ quan chức năng Việt Nam và nước tiếp nhận lao đ???ng.

Đặc biệt, để đón đầu những cơ hội việc làm tại các thị trường có nhu cầu lớn về lao đ???ng ngay khi các nước kiểm soát được dịch bệnh, đòi hỏi các địa phương, doanh nghiệp xuất khẩu lao đ???ng phải có sự chuẩn bị tích cực hơn nữa. Trong đó, cần chú ý tới chất lượng lao đ???ng và đẩy mạnh tìm kiếm thêm đối tác mới để nâng cao thu nhập cho lực lượng đi làm việc ở nước ngoài.

Trong bối cảnh hiện tại các doanh nghiệp cần vận dụng linh hoạt các chính sách của nhà nước để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghề cho người lao đ???ng. Phối hợp với các cơ sở đào tạo theo phương châm ba cùng, đó là cùng tuyển sinh, cùng đào tạo, cùng giải quyết việc làm sau đào tạo. Các đơn vị tuyển dụng cần dựa trên cơ sở dự báo của các chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan, tổ chức để định hướng về tư vấn đào tạo, bồi dưỡng người lao đ???ng. Chuẩn bị nhiều phương án phù hợp đáp ứng nhu cầu sử dụng lao đ???ng của các đối tác…

Các doanh nghiệp xuất khẩu lao đ???ng, bên cạnh việc sàng lọc các đối tác chất lượng, cần nghiên cứu triển khai các biện pháp đào tạo, phỏng vấn mới để đáp ứng nhu cầu cho phía doanh nghiệp tiếp nhận. Cụ thể: Hoàn thiện quy trình 3-ON: Khai hồ sơ online, phỏng vấn online, đào tạo online để tạm thời triển khai các đơn hàng tuyển dụng trong thời kỳ mới.

Đối với các địa phương cung ứng nguồn lao đ???ng, cần tăng cường tổ chức tư vấn, hội thảo, phiên giao dịch việc làm theo hình thức mới trong tình hình mới. Đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, tuyển chọn lao đ???ng, cung ứng, liên kết đào tạo ngoại ngữ, giáo dục định hướng cho lao đ???ng xuất khẩu… Đối với người lao đ???ng cần có sự chủ động thích ứng, nâng cao kỹ năng, tay nghề, trau dồi kiến thức để sẵn sàng với các yêu cầu của nhà tuyển dụng…/.
Gia Linh
ỨNG DỤNG Giải Trí Trực Tuyến EVO